Het Leger des Heils is er om hen te helpen, die zonder helper zijn. Ooit is het Leger des Heils opgericht om steun te bieden aan een ieder die dat ergens anders niet kan krijgen. In tijden van regiobinding, indicatiestelling en specialisering is dat nu
bijna niet meer voorstelbaar. Mensen in erbarmelijke omstandigheden
krijgen geen hulp, omdat ze niet bij het goede loket of in de goede stad
zijn. Mensen die ondanks een beperking prima functioneren, krijgen een
zwaar zorgpakket, omdat anders de financiering van de zorgorganisatie
niet rond komt. Het sociaal werk en de maatschappelijke ondersteuning,
is van oorsprong gericht op de ondersteuning van mensen die dat nodig
hebben, passend bij hun ondersteuningsbehoefte (zie ook de statement of ethical principles van de IFSW). Niet teveel, maar ook
zeker niet te weinig. Professionals die nu nog zo werken, komen in de
knel. Ze hebben er geen tijd voor, krijgen commentaar van hun
leidinggevende en komen niet toe aan wat ze officieel moeten doen.
Daarom stelde Herman Tjeenk Willink, toenmalig vice-voorzitter van de Raad van State: Ik zeg de laatste jaren steeds tegen uitvoerders: accepteer niet automatisch beleid en regels die in strijd zijn met jullie professionele ethiek.......[ze moeten] zeggen: het spijt ons verschrikkelijk, maar zo doen wij het niet meer. Hij pleit voor professionele ongehoorzaamheid, in situaties van strijdigheid tussen twee plichten: de bureaucratisch georganiseerde plicht om te doen waarvoor je betaald wordt en de morele/professionele plicht om hen te helpen die dat nodig hebben Ongehoorzaamheid is dan het breekijzer naar meer ruimte voor professionele ethiek.
De beroepsverenigingen, die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de professionele handelingsruimte, zijn in Nederland niet heel sterk. De organisatiegraad is laag en de affaire Spijkers, een man die zich liet leiden door zijn professionaliteit en daar 30 jaar later nog steeds de prijs voor betaald, laat zien dat wij als sociaal werkers elkaar ook niet opvangen. Idealiter zou zo een man gesteund moeten worden door zijn vakbroeders, vanuit bijvoorbeeld een compensatiefonds, maar dat is niet geregeld.
Om op eigen kracht uit deze systeemlogica te breken, zou de sociale
sector zich als baron van Münchhausen aan haar eigen haren uit het
moeras moeten trekken. Maar dat gaat de sector in zijn eentje niet
lukken. Samenwerking is dus nodig. Met actieve burgers en hun
zelforganisaties, en met instellingen die uit overtuiging outreachende
praktijken verder willen brengen: gemeenten, corporaties, hogescholen.
Sinds enige tijd is daarom het platform Sociaal Werkt actief, ondersteund door de stichting Eropaf! Het platform wil de professional terug zetten in zijn eigen kracht en wijzen op zijn eigen verantwoordelijkheid als mede-eigenaar van deze sector. Dit door de passie terug te brengen op de werkvloer en professionals wakker te schudden. Binnen het platform kunnen professionals ervaringen en ideeën delen en gezamenlijke de verdere ontwikkeling van het platform vormgeven. In de praktijk blijkt dit niet makkelijk, want juist die professionals die hiermee bezig zijn, zijn ook de professionals die vaak in de knel zitten. Daarom de oproep aan iedereen: wees professioneel ongehoorzaam, tot dat professioneel handelen de standaard is!
Zie ook:
